JEOTERMAL ENERJİ
Jeotermal enerji, Dünya’nın içinden gelen ısıdır. Temiz ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. Jeotermal enerji kaynakları, yüzeye yakın toprak katmanlarından birkaç kilometre derinlikte bulunan sıcak su ve sıcak kayaçlara, hatta daha derinlerde yer alan magma adı verilen çok yüksek sıcaklıktaki erimiş kayalara kadar uzanır.
Neredeyse her yerde, yüzeyin ilk 3 metresi sabit bir sıcaklığı korur; bu sıcaklık genellikle 10°C ile 16°C (50°F – 60°F) arasındadır. Jeotermal ısı pompaları bu kaynaktan faydalanarak binaların ısıtılması ve soğutulmasında kullanılabilir. Jeotermal ısı pompası sistemi, bir ısı pompası, hava dağıtım sistemi (havalandırma kanalları) ve binaya yakın yüzeye gömülü boru sisteminden oluşan bir ısı değiştiricisinden meydana gelir. Kış aylarında, ısı pompası, ısı değiştiricisinden ısıyı alır ve iç mekâna yönlendirir. Yaz aylarında ise süreç tersine işler; iç mekândaki ısı dışarıya, ısı değiştiricisine aktarılır. Yazın iç mekândan alınan bu ısı, aynı zamanda ücretsiz sıcak su kaynağı olarak da kullanılabilir.
Dünya’nın içsel ısısı, radyoaktif bozunma ve oluşumundan bu yana süregelen ısı kaybından kaynaklanan termal enerjidir. Çekirdek–manto sınırındaki sıcaklıklar 4000 °C’nin (7.200 °F) üzerine çıkabilir. Yüksek sıcaklık ve basınç, bazı kayaçların erimesine ve katı mantonun plastik davranmasına neden olur; bu da mantonun bazı kısımlarının daha hafif olduğu için yukarı doğru konveksiyonla hareket etmesine yol açar. Kabuk içinde kayaç ve su, bazen 370 °C’ye (700 °F) kadar ısınabilir.
Sıcak su kaynaklarından gelen jeotermal enerji, Paleolitik çağlardan beri banyo amaçlı, Antik Roma’dan beri ise ısınma amaçlı kullanılmaktadır. Ancak günümüzde daha çok elektrik üretimiyle tanınmaktadır. 2013 itibarıyla dünya genelinde 11.700 megawatt (MW) jeotermal enerji üretimi mevcuttur. 2010 itibarıyla 28 gigawatt doğrudan jeotermal ısıtma kapasitesi, bölgesel ısıtma, alan ısıtması, kaplıcalar, endüstriyel süreçler, tuzdan arındırma ve tarımsal uygulamalarda kullanılmak üzere kurulmuştur.
Jeotermal enerji maliyet açısından etkili, güvenilir, sürdürülebilir ve çevre dostudur. Ancak tarihsel olarak yalnızca tektonik levha sınırlarına yakın bölgelerde kullanılabilmiştir. Son teknolojik gelişmeler, özellikle ev ısıtması gibi uygulamalar için uygun kaynakların kapsamını ve ölçeğini büyük ölçüde genişletmiştir. Jeotermal kuyular, yerin derinliklerinde hapsolmuş sera gazlarını açığa çıkarabilir; ancak bu emisyonlar, fosil yakıtlarınkine kıyasla çok daha düşüktür. Bu nedenle, jeotermal enerji fosil yakıtların yerine yaygın şekilde kullanıldığında küresel ısınmanın azaltılmasına katkı sağlayabilir.
Dünya'nın jeotermal kaynakları teorik olarak insanlığın tüm enerji ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Ancak bunun yalnızca çok küçük bir kısmı ekonomik olarak kullanılabilir durumdadır. Derin kaynaklar için sondaj ve keşif oldukça maliyetlidir. Jeotermal enerjinin geleceğine dair öngörüler, teknoloji, enerji fiyatları, teşvikler ve faiz oranları gibi değişkenlere bağlıdır.
